Giyim, insanların sadece bedenini koruyan bir örtü değil, felsefî, sosyal, psikolojik, siyasal, ekonomik, kültürel, estetik, dinî, ahlâkî vb. açılardan onları sembolize eden ve kimliklerini, kişiliklerini de etkileyerek bireysel ve toplumsal hayatlarını kuşatan bir iletişim aracıdır. Türkiye’de 2012 yılında gerçekleştirilen bir yasal düzenleme ile görünüm rejimi değiştirilmiş, okullarda kılık kıyafet serbestliği getirilmiştir. Bu sürecin sağlıklı yönetilebilmesinde etki eden bütün faktörlerin irdelenmesi önemlidir. Bu nedenlerle bu çalışmada, lise öğrencilerinin yeni görünüm rejimine ilişkin algı ve düşünceleri belirlenmeye çalışılmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu 2013-2014 öğretim yılında, Mümtaz Turhan Sosyal Bilimler Lisesi’nde birinci ve dördüncü sınıflarda öğrenim gören, araştırmaya katılmaya gönüllü toplam 11 (6 kız, 5 erkek) öğrenci oluşturmuştur. Araştırmanın verileri araştırmacılar tarafından geliştirilen, toplamda 15 açık uçlu sorudan oluşan görüşme formu ile elde edilmiştir. Araştırmada ulaşılan veriler nitel yöntemle elde edilmiş ve içerik analizi tekniği ile çözümlenmiştir. Araştırma sonuçlarına göre yeni görünüm rejimine ilişkin öğrenci görüşlerinin; demokratikleşme, okul âidiyet duygusu, değişim süreci, sosyo-ekonomik düzey ve kişisel imaj gelişimi ana temalarında yoğunlaştığı belirlenmiştir. Öğrencilerin yeni durumdan çoğunlukla memnun oldukları; ancak yükledikleri anlam ve yorumlarının farklılaştığı görülmüştür.

Anahtar Kelimeler: Kılık kıyafet politikası; Okullarda serbest kıyafet; Okul üniforması; Okullarda görünüm rejimi; Okullarda serbest kıyafet politikası; Öğrenci imajı.

Okul yılları, insanların bütün eğitim hayatları süresince eğitim kurumlarında geçirdikleri dönem, sosyal ilişkiler ise birbirinden haberdar olan en az iki insan arasında belirli bir süre devam eden, anlamlı ve belirli amaçlar etrafında kurulan sosyal bir bağdır. Bu süreçlerin insan kişiliği ve liderlik gelişiminde erken yaşlardan itibaren önemli bir yer tutması nedeniyle mevcut çalışmanın temel amacı, bu örneklem grubunda yer alan kadın liderlerin okul yılları ve okul dışındaki sosyal ilişkilerinin (âile, çevre vb.) onların liderlik gelişimleri üzerindeki rolünü ortaya çıkarmaktır. Nitel olarak yürütülen bu çalışmada İstanbul ilinde bulunan bazı devlet üniversiteleri ve Millî Eğitim Bakanlığı’na bağlı devlet okullarında hâlen yönetim görevi yapan ve yürüttükleri görevlerde kurumlarının akademik olarak gelişiminde önemli katkılar sağlamış olan seçilmiş 20 kadın liderle yüz yüze görüşmeler gerçekleştirilmiştir. Veriler tümevarımcı analiz yöntemiyle analiz edilmiştir. Araştırmada elde edilen sonuçlar, kadın liderlerin okul yılları ve sosyal ilişkilerinin onların liderlik gelişimlerinde önemli bir role sâhip olduğunu göstermektedir.

Anahtar Kelimeler: Liderlik; Kadın liderler; Okul yılları; Sosyal ilişkiler.

Bu araştırmanın amacı evli bireylerin evlilikte algılanan problem çözme becerilerinin evliliğe yönelik özyeterlik inançlarını ne derece yordadığını belirlemektir. Araştırma, betimsel bir araştırma olup ilişkisel tarama modeline uygun olarak düzenlenmiştir. Araştırmanın evreni, İstanbul ili Bahçelievler ilçesi Millî Eğitim Bakanlığı’na bağlı devlet okullarında çalışan ve bu okulların velisi olan evli bireylerden oluşmaktadır. Örneklemi, İstanbul ili Bahçelievler ilçesine bağlı 393 evli birey oluşturmuştur. Araştırmada ölçme aracı olarak Evlilikte Yetkinlik Ölçeği, Evlilikte Sorun Çözme Ölçeği ve kişisel bilgi formu kullanılmıştır. Evli bireylerin algılanan problem çözme becerilerinin evliliklerine yönelik özyeterlik inançlarını yordama gücünü belirlemek amacıyla basit doğrusal regresyon analizi yapılmıştır. Basit doğrusal regresyon analizi sonucunda algılanan problem çözme becerilerinin, evli bireylerin evlilikte özyeterlik inançlarını anlamlı şekilde yordadığı bulunmuştur.

Anahtar Kelimeler: Evlilikte özyeterlik; Evlilikte problem çözme becerisi; Evli bireyler.

Okullardaki başarıyı arttırmak için çalışanların psikolojik açıdan iyi, güçlü olmaları gerekir. Örgütsel bağlılık, çalışanların örgütün amaç ve değerleri yüksek düzeyde kabul etmesi ve inanması, örgütsel amaçları gerçekleştirmek için gayret sarf etmesi ve örgütte kalmak ve örgütsel üyeliği sürdürmek için duydukları arzudur. Örgütsel bağlılık, duygusal, devam ve normatif bağlılık alt boyutlarından oluşmaktadır. Örgütsel sinizm, örgütün bütünlükten ve dürüstlükten yoksun olma düşüncesi ve bireyin örgütüne ilişkin olumsuz tutumudur. Örgütsel vatandaşlık davranışı, örgütün etkiliğini arttıracak her türlü davranışlardır. Buradan hareketle bu araştırmanın amacı, ilkokul öğretmenlerinin örgütsel bağlılık, örgütsel sinizm ve örgütsel vatandaşlık davranışlarını algılamak ve aralarındaki ilişkiyi saptamaktır. Tarama modelinde gerçekleştiren araştırmanın evrenini İstanbul ili Bağcılar ilçesinde görev yapan sınıf öğretmenleri oluştururken, basit seçkisiz olarak seçilen 309 sınıf öğretmeni örneklemi oluşturmaktadır. Araştırma sonucunda, ilkokullarda görev yapan öğretmenlerin örgütsel bağlılık ve örgütsel sinizm algıları orta düzeyde, örgütsel vatandaşlık davranışına ilişkin algı düzeyinin yüksek olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Ayrıca, ilkokullarda görev yapan sınıf öğretmenlerinin örgütsel bağlılık ile örgütsel vatandaşlık davranışı algıları arasında pozitif ilişki, örgütsel sinizm ile örgütsel bağlılık ve örgütsel vatandaşlık davranışı arasında negatif ilişki bulunmuştur.

Anahtar Kelimeler: İlkokul; Öğretmen; Bağlılık; Sinizm; Vatandaşlık.

Bu çalışmada, ergenlerde özerkliğin yordayıcısı olarak bağlanma stilleri ve proaktif kişilik yapılarının ve ayrıca demografik özelliklere bağlı olarak öğrencilerin özerklik, bağlanma stilleri ve proaktif kişilik yapılarında anlamlı farklılaşma olup olmadığının incelenmesi amaçlanmıştır. Araştırma ilişkisel tarama modelinde bir çalışma olup, 2011-2012 eğitim öğretim yılında Ankara’da çeşitli liselerde öğrenim gören 249 kız, 174 erkek toplam 423 öğrenciden oluşan çalışma grubu ile yürütülmüştür. Araştırmada kullanılan veri toplama araçları; Musaağaoğlu (2004) tarafından Türkçeye uyarlaması yapılan Ergen Özerklik Ölçeğidir. (The Adolescent Autonomy Scale) Orijinali ise Noom, Dekovici-Meeus (2001), tarafından 12-18 yaşları arasındaki ergenlerin özerkliğe ilişkin algılarını ölçmek amacıyla geliştirilmiştir. İkinci olarak bağlanma stillerini ölçmek için Sümer ve Güngör (1999), tarafından Türkçeye uyarlaması yapılan İlişki Ölçekleri Anketidir (Relationship Scales Questionnaire). Ölçek Bartholomew ve Horowitz (1991) tarafından geliştirilmiştir. Son olarak Şahin (2006), tarafından Türkçeye uyarlanan Proaktif Başa Çıkma Envanteri (Proactive Coping Inventory)’dir. Ayrıca araştırmacı tarafından geliştirilen kişisel bilgi formu kullanılmıştır. Yapılan analizler sonucunda özerklik, bağlanma stilleri ve proaktif başa çıkma becerileri arasında anlamlı ilişkinin olduğu tespit edilmiştir (r=0.46, r²=0.08, p<.01). Analizler sonucunda proaktif başa çıkma boyutunun aşamalı regresyon analizine birinci merhalede girerek özerkliğin %18.7 ile anlamlı yordayıcısı olduğu ve güvenli bağlanma boyutunun da %1.3 ile onu takip ettiği tespit edilmiştir. Özerklikle bağlanma stilleri ve proaktif kişilik yapısı alt boyutları için korelasyon katsayıları incelendiğinde ise güvenli bağlanma ve proaktif başa çıkma alt boyutlarının birbiriyle pozitif yönde bir ilişkisinin olduğu, saplantılı bağlanma ve kaçınma başa çıkma alt boyutlarının negatif yönde bir ilişki içinde olduğu tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler: Özerklik; Bağlanma stilleri; Proaktif kişilik; Ergenlik.

Toplumsal sorunların çözümüne katkısı ve karşılaşılan engeller açısından duyuşsal alanı değerlendirmek amacıyla yapılan bu çalışma nitel araştırma yaklaşımı çerçevesinde tasarlanmış ve durum çalışması deseni kullanılarak yürütülmüştür. Kolay ulaşılabilir durum örneklemesi yöntemiyle belirlenen çalışma grubunu 2015-2016 akademik yılı güz döneminde Konya ili merkez ilçelerinde yer alan iki ilkokul ve iki ortaokul düzeyinde görev yapan 44 öğretmen oluşturmaktadır. Yarı yapılandırılmış görüşme formu ile elde edilen veriler NVivo 8.00 nitel veri analizi programı kullanılarak içerik analiziyle çözümlenmiş, ortaya çıkan temalar ve bu temaların arasındaki bağlar, bir model şeklinde geliştirilmiştir. Uzman görüşü, katılımcı teyidi ve ayrıntılı betimlemeyle çalışmanın geçerliği, tutarlık ve teyit incelemesiyle de çalışmanın güvenirliği sağlanmıştır. Çalışmanın sonucunda; başta saygısızlık, bencillik, duyarsızlık, hoşgörüsüzlük, terör, trafik, toplumsal şiddet ve ekonomik sorunlar olmak üzere toplumda çok sayıda sorunun olduğu tespit edilmiştir. Öte yandan, öğretim programlarında toplumsal sorunların üstesinden gelecek birey yetiştirecek kadar duyuşsal alana yer verilmediği sonucuna da ulaşılmıştır. Ayrıca, bir öğretmenin bilişsel alanda yer alan davranışları öğrencilere kazandırmak kadar, duyuşsal alanda da yer alan davranışları da öğrencilere kazandırma sorumluluğu olduğu ortaya çıkmıştır. Ancak duyuşsal alanda yer alan davranışları öğrencilere kazandırma sürecinde öğretmenlerin başta âile ve medya kaynaklı olmak üzere okul ve arkadaş kaynaklı engellerle karşılaştıkları tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler: Duyuşsal alan; Toplumsal sorunlar; Karşılaşılan engeller; İlkokul; Ortaokul; Öğretme.

Bu çalışmanın amacı Ahlâkî Uzaklaşma Ölçeği’nin (Moral Disengagement Scale) Türkçe uyarlamasını yapmak ve psikometrik özelliklerini incelemektir. Bu amaçla Bandura ve arkadaşları (1996) tarafından geliştirilen ölçek, 285 üniversite öğrencisine (194 kadın, 91 erkek) uygulanmıştır. Ölçeğin yapı geçerliğinin belirlenmesi amacıyla doğrulayıcı faktör analizi yapılmıştır. Ölçeğin güvenirliği, Cronbach alfa katsayısı ve iki-yarım güvenirliği ile hesaplanmıştır. Ölçeğin Türkçe formunun orijinal ölçek gibi tek faktörlü bir yapıya sahip olduğu ve uyum göstergelerinin yeterli düzeyde olduğu bulunmuştur. Ölçeğin Cronbach Alpha katsayısı .86 ve iki-yarım güvenirliği .78’dir. Ölçeğin ayrılık geçerliğini sınamak için sosyal beğenirlik ölçeği, ölçüt geçerliğini test etmek için ise saldırganlık ölçeği kullanılmıştır. Ahlâkî Uzaklaşma Ölçeği’nin, saldırganlıkla orta düzeyde ilişkili olduğu (r=.33) ancak sosyal beğenirlikle anlamlı ölçüde ilişkili olmadığı (r=.03) bulunmuştur. Ölçeğin psikometrik özelliklerinin yeterli düzeyde olduğu değerlendirilmiştir.

Anahtar Kelimeler: Ahlâkî uzaklaşma ölçeği; Geçerlik; Güvenirlik; Saldırganlık; Sosyal beğenirlik.