Türkiyedeki ölçme değerlendirme sistemi üzerine güncel durum hakkında uzman değerlendirmesi.

Bu yazı, eğitimde sınav olgusunu Türk Eğitim Sistemi özelinde ve üç soru bağlamında eleştirel bir yaklaşımla incelemeyi amaçlamaktadır. Yazıda ilk olarak sınavların neden var oldukları tartışılmaya çalışılmıştır. Daha sonra Temel Eğitimden Ortaöğretime Geçiş için yapılan ortak sınavları tanımlayan TEOG ile Yükseköğretime Geçiş Sınavı (YGS) ve Lisans Yerleştirme Sınavı (LYS) gibi merkezî sınavların topluma ve sisteme olan etkileri değerlendirilmeye çalışılmıştır. Son olarak da sınavsız ortaöğretime geçiş konusu tartışılmaya çalışılmıştır. 

Bu araştırmanın amacı, öğrencilerin algıladıkları sosyal desteğin motivasyon yönelimleri üzerindeki yordayıcı etkisinin incelenmesidir. Araştırmanın çalışma grubu Bartın’da 2013-2014 eğitim öğretim yılında 8. sınıfta öğrenim gören ve uygun örneklem yöntemiyle seçilen 561 öğrenciden oluşmaktadır. Araştırmada veri toplamak için Yıldırım (2004b) tarafından geliştirilen Algılanan Sosyal Destek Ölçeği  (ASDÖ) ve Lepper, Corpus ve Iyengar (2005) tarafından geliştirilen ve Tulunay-Ateş ve Buluç (2015) tarafından Türkçeye uyarlanan Sınıfta Motivasyon Yönelimleri Ölçeği kullanılmıştır. Araştırmada elde edilen verilerin analizinde SPSS ve LISREL programlarından yararlanılmıştır. Araştırma sonuçları; öğrencilerin algıladıkları sosyal destek ile içsel ve dışsal motivasyon arasında anlamlı ilişki olduğunu ve sosyal desteğin içsel ve dışsal motivasyonu pozitif yönde yordadığını göstermiştir.

Anahtar Kelimeler: Algılanan sosyal destek; Sınıfta motivasyon yönelimi; İçsel motivasyon; Dışsal motivasyon; Öğrenciler.

Bu araştırma Anadolu imam hatip lisesi öğrencilerinin akran ilişkilerinin insanî değerler ve öznel iyi oluş düzeyleri açısından incelenmesini amaçlamaktadır. Araştırma nicel araştırma desenlerinden ilişkisel tarama modelinde oluşturulmuştur. Araştırmada olasılık temelli örnekleme yöntemlerinden küme örnekleme yöntemi kullanılmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu, 2014-2015 eğitim-öğretim yılında İstanbul ilinde Anadolu imam hatip liselerinde öğrenim görmekte olan 543’ü (%64.8) kız; 295’i (%35.2) erkek olmak üzere toplam 838 lise öğrencisi oluşturmuştur. Elde edilen veriler SPSS 15.0 programı ile analiz edilerek tablolar hâlinde sunulmuştur. Analizlerde akran ilişkilerinin öznel iyi oluş ve insanî değerlerle ilişkisi; akran ilişkileri, öznel iyi oluş ve insanî değerlerin cinsiyet, sınıf düzeyi, anne-baba eğitim durumuna göre anlamlı farklılık gösterip göstermediği incelenmiştir. Araştırma sonucunda öznel iyi oluş puanları ile “Bağlılık, Güven ve Özdeşim” alt boyutları, akran ilişkileri toplam puan arasında pozitif; “Sadakat” alt boyutu arasında negatif yönde anlamlı bir ilişki olduğu bulunmuştur. İnsanî değerler toplam puanları ve alt boyutlarının akran ilişkileri “Bağlılık” alt boyutu ile arasında pozitif; akran ilişkileri “Sadakat” alt boyutu arasında negatif yönde anlamlı bir ilişki olduğu bulunmuştur. Akran ilişkileri “Bağlılık ve Kendini Açma” alt boyutlarında kız öğrencilerin, “Sadakat” alt boyutunda erkek öğrencilerin lehine; insanî değerler “Dostluk/Arkadaşlık, Barışçı Olma ve Dürüstlük” alt boyutlarında kız öğrencilerin lehine anlamlı bir farklılık olduğu tespit edilmiştir. İnsanî değerler toplam, “Sorumluluk ve Barışçı Olma” alt boyutunun anne eğitim düzeyi azaldıkça arttığı; insanî değerler “Sorumluluk ve Saygı” alt boyutu ise baba eğitim düzeyi azaldıkça arttığı tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler: Öznel iyi oluş; İnsanî değerler; Akran ilişkileri; İmam hatip lisesi.

Bu çalışmanın amacı, ortaokul öğrencilerinin müzik dersi ve müzik öğretmenine ilişkin algılarının metaforlar yoluyla analiz edilmesidir. Araştırmanın çalışma grubunu, 2014-2015 eğitim-öğretim yılında Niğde ili merkez ilçesindeki ortaokul 5, 6, 7 ve 8. sınıflarda öğrenim görmekte olan 972 öğrenci oluşturmaktadır. Çalışmanın verileri, ortaokul öğrencilerinin müzik dersi ve müzik öğretmenine ilişkin sahip oldukları algıları ortaya koymak amacıyla “Müzik dersi … gibidir. Çünkü … ” ve “Müzik öğretmeni … gibidir. Çünkü … ” ifadelerini tamamlamaları istenen bir form aracılığıyla elde edilmiştir. Çalışma sonucunda müzik dersine ilişkin kavramsal kategorilerden “eğlendiren ve mutluluk veren bir ders olarak müzik dersi” (f=558, %57.41) kategorisinin öğrencilerin en sık katılım gösterdiği kategori olduğu bulunmuştur. Bu kategoriyi “arındıran, dinlendiren ve huzur veren bir ders olarak müzik dersi” (f=98, %10.08), “karmaşık bir ders olarak müzik dersi” (f=87, %8.95) ile “zengin öğrenme durumlarını içeren bir ders olarak müzik dersi” (f=54, %5.55) kategorilerinin takip ettiği tespit edilmiştir. Çalışma sonucunda müzik öğretmenine ilişkin kavramsal kategorilerden ilk sırada yer alan kategorinin “seven, güven veren ve koruyan bir kişi olarak müzik öğretmeni” (f=246, %25.31) kategorisi olduğu belirlenmiştir. Bu kategoriyi “sanatçı kişiliği ile müzik öğretmeni” (f=224, %23.04) ve “hayranlık duyulan bir kişi olarak müzik öğretmeni” (f=96, %9.88) kategorilerinin izlemekte olduğu bulunmuştur.

Anahtar Kelimeler: Müzik dersi; Müzik öğretmeni; Ortaokul öğrencileri; Metafor.

Bu çalışmanın amacı, okul müdürlerinin sergilediği mentorluk fonksiyonlarının müdür yardımcılarının iş doyumuna ulaşma düzeyinin yordayıcısı olup olmadığını incelemektir. Veri toplama aracında, “Mentorluk Fonksiyonları Ölçeği” ve “Minnesota Doyum Ölçeği” yer almaktadır. Araştırmada ilişkisel tarama modeli kullanılmıştır. Araştırmanın örneklemini kolayda örnekleme yöntemiyle belirlenen 2015-2016 eğitim-öğretim yılında Bakırköy, Eyüp, Gaziosmanpaşa ve Kâğıthane ilçelerindeki Millî Eğitim Bakanlığına bağlı okullarda görev yapmakta olan 611 müdür yardımcısı oluşturmaktadır. Ölçekler, internet ortamında sunularak veri toplama işlemi gerçekleştirilmiştir. Ölçeklere ilişkin link, belirtilen ilçelerde yer alan okulların resmî e-posta adreslerine gönderilmiştir. Ölçeğe 402 kişi cevap vermiş, katılım oranı %65.8 olarak tespit edilmiştir. Elde edilen veriler IBM SPSS Statistics (v22) ve MPlus (v7) programları vasıtasıyla çözümlenmiş ve değerlendirilmiştir. Ölçeklerden elde edilen puanlara yönelik frekans dağılımı, yüzde oranı, aritmetik ortalama ve standart sapma hesaplanmıştır. Verilerin analizinde basit doğrusal korelasyon analizi ve basit doğrusal regresyon analizi yöntemleri kullanılmıştır. Çalışmada, hata payı .05 olarak kabul edilmiştir. Araştırma sonuçlarına göre müdür yardımcılarının iş doyumu ile okul müdürlerinin sergilediği mentorluk fonksiyonları arasında orta düzeyde, pozitif yönde ve anlamlı düzeyde bir ilişki vardır. Müdür yardımcılarının deneyimlediği iş doyumu düzeyinin okul müdürlerinin sergiledikleri mentorluk fonksiyonları ile doğru orantılı bir biçimde artış gösterdiği belirlenmiştir. Mentorluk fonksiyonlarının iş doyumunun yordayıcısı olduğu tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler: Mentor; Menti; Mentorluk fonksiyonları; İş doyumu; Okul müdürü; Müdür yardımcısı.

Bu çalışmanın amacı, ders çalışmaya motive olmayı artıran ve azaltan ebeveyn tepkileri ölçeklerinin geliştirilmesidir. Çalışma, 14-17 yaşları arasında yer alan 235 lise öğrencisi üzerinde gerçekleştirilmiştir. Çalışma grubunda yer alan öğrencilerin 113’ü kız (%48.1) ve 122’si ise erkektir (%51.9). Ölçeğin geçerliliği için Ders Çalışmaya Motive Olma Ölçeği kullanılmıştır. Verilerin analizinde, açımlayıcı ve doğrulayıcı faktör analizinden, güvenirlik ve geçerlik analizlerinden yararlanılmıştır. Ders çalışmaya motive olmayı artıran ebeveyn tepkileri olarak; özerkliği destekleyici tepkiler vermek, yetkinliği destekleyici tepkiler vermek, öğrenciyi çalışması için ödüllendirmek, pozitif çalışma ortamı oluşturmak ve öğrencinin özsaygısını düşürücü tepkilerden kaçınmak gibi boyutlar ortaya çıkmıştır. Öte yandan ders çalışmaya motive olmayı azaltan ebeveyn tepkileri olarak; öğrencileri başkaları ile kıyaslamak, öğrenciye baskı uygulamak, öğrencinin özsaygısını ve öz yeterliliğini düşürmek ve olumsuz akademik sonuçlar için öğrenciyi cezalandırmak gibi boyutlar ortaya çıkmıştır. Sonuç olarak bu çalışmada geliştirilen ölçeklerin güvenilir ve geçerli oldukları bulunmuştur. İlgili ölçeklerle gelecekte çeşitli çalışmalar yapılabilir.

Anahtar Kelimeler: Ebeveyn tepkileri; Lise öğrencileri; Çalışmaya motive olmak; Ölçek.

Bu araştırmada, “Fraktal Ağacım” isimli bir matematiksel hikâyenin ortaokul 8. sınıf matematik dersindeki fraktallar konusunun işlenmesi esnasındaki uygulanabilirliği incelenmiştir. Uygulamanın yapılabilirliği ve öğrenci tutumların belirlenmesi için ders içi gözlem ve öğrenci görüşlerine başvurulmuştur. Bu amaçla, araştırma 2015-2016 eğitim-öğretim yılında İstanbul ilinin avantajlı ve dezavantajlı öğrenci gruplarının bulunduğu iki farklı okulda yapılmıştır. Araştırma, 42 öğrenci ve 8 matematik öğretmeni ile gerçekleştirilmiştir. Öğrencilere öncelikle fraktallarla ilgili görseller dağıtılmış, fraktallardan bahsedilmiş ve “fraktal ağacım” hikâyesi görsellerle desteklenerek anlatılmıştır. Daha sonra uygulamalar ile ilgili olarak her bir öğrenciden görüşleri yazılı olarak alınmıştır. Uygulama sona erdikten sonra öğrenci görüşlerinin incelenmesi ve öğrencilerin uygulama esnasındaki durumları göz önünde bulundurularak “fraktal ağacım” matematiksel hikâyesinin uygulanabilirliği incelenmiştir. Öğrencilerin ve öğretmenlerin uygulamada kullanılan matematiksel hikâye ile ilgili görüşlerinin olumlu yönde olduğu görülmüştür. Öğrencilerin etkinlik boyunca dikkatli bir şekilde etkinliği izledikleri ve katıldıkları gözlenmiştir. Araştırma sonucunda, yapılan uygulamanın ortaokul 8. sınıf düzeyi için uygun ve kullanılabilir olduğu sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler: Fraktal; Matematiksel hikâye; 8. sınıf.

Bu çalışmanın amacı, Çağdaş ve Demokratik Eğitim çerçevesinde, teftişin danışmanlık rehberlik, inceleme-araştırma ve kontrol işlevlerini analiz etmek, yorumlamak ve önerilerde bulunmaktır. Çalışma, alanyazın taramasına dayalı derleme türünde yapılmıştır. Çalışmanın konusunu ve kuramsal temelini, Bilgen’in Çağdaş ve Demokratik Eğitim Kuramı oluşturmuştur. Teftiş, Türk Millî Eğitiminin genel amaçlarını gerçekleştirmekle görevli, yönetim alt sistemidir. Eğitim, bugünün anlayış ve yöntemleri ile geleceğin insanını yetiştirir. Geleceğin ülke insanını, bugünün Türk millî eğitim sisteminin girdileri ve süreç değişkenleri etkileyecektir. Eğitim sürecinin merkezindeki bugünün öğrencisidir. Teftişin, yapı ve süreçlerde doğrudan görev yapması dolaylı olarak öğrenciye yansır. Teftiş sisteminde görevli müfettişlerin, öğrenciyi bilişsel, duyuşsal ve psikomotor farklılıklar bağlamında doğru algılaması ve işlevlerini yerine getirmede doğru davranışları örneklemesi beklenir. Sonuç olarak, müfettişlerin, çağdaş ve demokratik düşünüş ve davranışlar göstermesi, bunu hayat felsefesi haline getirmesi; işlevler yoluyla da amacın gerçekleşmesine yöneltmesi beklenir.

Anahtar Kelimeler: Çağdaş ve demokratik eğitim; Teftiş; Çağdaş ve demokratik eğitimde teftiş.